इक्विटी नेपाल – काठमाडौँ :
हाल १३ अाेटा भन्दा धेरै सामुहिक लगानी काेषहरू सञ्चालनमा रहेकाछन् । धिताेपत्र बाेर्डले अागामी वर्षकाे लागि जारी गरेकाे नीति तथा कार्यक्रममा थप बन्दमुखी (क्लाेज इण्ड) सामुहिक लगानी काेषहरू सञ्चालन गर्ने अनुमति दिनुका साथै खुलामुखी (अाेपन इन्ड) सामुहिक काेष पनि सञ्चालन गर्ने याेजना समेत अघि सारेकाे छ । यसै परिप्रेक्ष्यमा हामीले इक्विटि नेपालकाे शेयर शिक्षा अन्तर्गत यस पटक सामुहिक लगानी काेषकाे बारेमा जानकारीहरू प्रस्तुत गरेकाछाैं । धिताेपत्र बाेर्डले प्रकाशन गरेकाे एक प्रकाशनलार्इ स्राेत मान्दै अाज हामीले सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) सम्बन्धी जानकारीहरू लिएर अाएका छाैं । यसले धेरै नयाँ लगानीकर्ताहरूलार्इ सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) सम्बन्धी ज्ञान प्राप्तीमा सहयाेग पुर्याउनेछ भन्ने हाम्राे विश्वास रहेकाे छ ।
१. सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) भनेकाे के हाे ?
२. सामुहिक लगानी याेजनामा कस्ता लगानीकर्ताहरूले लगानी गर्न उपर्युक्त हुन्छ?
३. सामुहिक लगानी काेषकाे संगठनात्मक संरचना कस्ताे हुन्छ?
४. काेष प्रबर्द्धक (Fund Supervisor) भनेकाे के हाे ?
५. काेषकाे सुपरिवेक्षक भनेकाे के हाे ?
६. सामुहिक लगानी याेजनामा काेष सुपरिवेक्षककाे के कस्ताे भूमिका हुन्छ?
७. याेजना व्यवस्थापक भनेकाे के हाे ?
८. डिपाेजिटरी भनेकाे के हाे ?
९. याेजना भनेकाे के हाे ?
१०. सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) अन्तर्गतका याेजना कति प्रकारका हुन्छन्?
११. खुद सम्पत्ति मुल्य (Net Asset Value – NAV) भनेकाे के हाे ?
१२. नेट वर्थ (Networth) भनेकाे के हाे ?
१३. सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) ले कुन कुन क्षेत्रमा लगानी गर्न सक्छ?
१४. सामुहिक लगानी काेष (Mutual Fund) का लगानीका सीमाहरू के के हुन् ?
अहिले सूचिकृत भइ काराेबारमा सबै सामुहिक लगानी काेषहरू बन्दमुखी प्रकृतिका रहेकाछन् । हाल सञ्चालनमा रहेका सबै सामुहिक लगानी काेषहरू (म्युचुअल फण्ड) काे एउटा टेबल समेत प्रस्तुत गरिएकाे छ । जसमा ती सामुहिक लगानी काेषका याेजनाहरूकाे नाम, फण्डकाे अाकार, याेजना सुरू भएकाे मिति तथा समाप्त हुने मिति, याेजनाकाे मासिक तथा साप्ताहिक खुद मुल्य (Net Asset Value – NAV), अहिले काराेबार भइरहेकाे अन्तिम मुल्य तथा वर्तमान अवस्थामा साे याेजनाकाे मुल्य खुद मुल्य भन्दा के कति Discount वा Premium मा छ भन्ने जानकारीहरू रहेकाछन् । लगानीकर्ताहरूले याेजना समाप्त हुन केही वर्ष बाँकी नै रहेका तथा खुद मुल्य भन्दा काराेबार मुल्य तल रहेका अर्थात धेरै Discount मा रहेका याेजनाहरूकाे छनाैट गरी धिताेपत्रकाे दाेश्राे बजारमार्फत यस्ता याेजनाहरूमा लगानी गर्न सक्नुहुनेछ ।
यहाँ ख्याल गर्नुपर्ने मुख्य कुराचाहीँ बन्दमुखी सामुहिक लगानी काेष अन्तर्गतका याेजनाहरूले वार्षिक रूपमा नगद लाभांश दिने गर्दछन र अवधि समाप्त भएपश्चात कायम रहेकाे प्रति युनिट खुद मुल्यका अाधारमा सबै याेजनाकाे हकवालाहरूलार्इ नगद हस्तान्तरण गरी याेजना बन्द गर्ने कार्य गर्दछन । तसर्थ यस्ता सामुहिक लगानी काेषले थप निष्कासन वा बाेनश शेयर वा हकप्रद जस्ता कुराहरू चैं जारी गर्नेछैनन र यस्ता कुराकाे अाशा गरेर हामीले सामुहिक लगानी काेषका याेजनाहरूमा लगानी गर्नु हुँदैन । यिनीहरूले विशुद्ध नगद लाभांश मात्र वितरण गर्दछन् ।
