काठमाडौं । जाडो माैसममा चिसो र खोकी, श्वासप्रश्वासको समस्या जस्ता रोगहरूको बाहुल्यता बढ्छ । जुन यस मौसममा सबैभन्दा बढी प्रचलित हुन्छ र सामान्यतया कम रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताका कारण हुन्छ । मौसम परिवर्तनको चक्रमा अचानक तापमान परिवर्तन हुन्छ ।
हिमाली क्षेत्रमा तापक्रम नकारात्मकभन्दा तल जान सक्ने भएकाले पहाडी र तराईका क्षेत्रमा पनि चिसो बढेको छ । काठमाडौं उपत्यकामा रातको तापक्रम शून्य डिग्री सेल्सियससम्म झर्छ र दिनमा २० डिग्री सेल्सियसमा तैरिन सक्छ । मौसमी परिवर्तनले रुघाखोकी, रुघाखोकी र रुघाखोकी जस्ता रोग निम्त्याउँछ । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउनु यस्ता रोगहरुसँग लड्ने प्रभावकारी उपाय हो ।
डाबर च्यवनप्राशको उपभोग मौसमी परिवर्तनको बेलामा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने प्रभावकारी उपाय हो । यो ४१ भन्दा बढी आयुर्वेदिक जडीबुटीहरूको चिकित्सकीय परीक्षण गरिएको आयुर्वेदिक ढाँचा हो जसले प्रतिरक्षा प्रणाली बढाउन मद्दत गर्दछ, जसले गर्दा ब्याक्टेरिया, भाइरस, धुलो र मौसम परिवर्तनको कारणले हुने खोकी र चिसो जस्ता दैनिक संक्रमणहरूबाट शरीरलाई बचाउँछ ।
संस्कृतमा, ‘प्राश’ शब्द विशेष रूपमा तयार गरिएको खानाको लागि खडा हुन्छ र ‘च्यवन’ त्यो ऋषिको नाम थियो जसको लागि यो आयुर्वेदिक पौष्टिक सूत्र उनको युवावस्था र जीवन शक्तिलाई पुनर्स्थापित गर्नको लागि बनाइएको थियो । त्यसैले ‘च्यवनप्राश’ नाम राखियो । स्वास्थ्य पूरकको रूपमा, डाबर च्यवनप्राश सबै उमेर समूहका व्यक्तिहरू – बालबालिका, वयस्क र वृद्ध व्यक्तिहरूले उच्च स्वास्थ्य लाभका लागि लिन सक्छन् ।
डाबर च्यवनप्राशको मुख्य घटक अमला (भारतीय गुजबेरी) हो । अन्य सामग्रीहरू गुडुची, अश्वगन्धा, पिप्पली, मूलेठी, हरिताकी, कर्कटश्रृंगी, वासा, आदि हुन् । यी सबै सामग्रीहरूको मिश्रणले डाबर च्यवनप्राशलाई आयुर्वेदिक जडीबुटीहरूको उत्तम मिश्रण बनाउँछ जसले जाडो मौसममा राम्रो स्वास्थ्यको लागि प्रतिरक्षा प्रदान गर्दछ ।
डाबर च्यवनप्रास खानुका केही स्वास्थ्य लाभहरू यस्ता छन्:
• जाडोको लागि प्रतिरक्षा बूस्टर
डाबर च्यवनप्राशको नियमित प्रयोगले शरीरको प्राकृतिक प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ। यसले शरीरलाई हेमोग्लोबिन र सेतो रक्त कोशिकाहरू उत्पादन गर्न मद्दत गर्दछ, जसले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई खोकी र चिसो जस्ता रोगहरूबाट तपाईंको शरीरलाई बचाउन मद्दत गर्दछ ।
• पाचनमा मद्दत गर्छ
च्यवनप्राशले पाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउँछ । डाबर च्यवनप्राशमा पाइने अत्यावश्यक तत्व अमलाले शरीरलाई डिटोक्सिफिकेसन गर्छ। यसले शरीरबाट हानिकारक विषाक्त पदार्थ बाहिर निकाल्न मद्दत गर्छ।
• श्वासप्रश्वास प्रणालीको लागि राम्रो
च्यवनप्राशले स्वस्थ कार्य गर्ने श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई समर्थन गर्दछ। यसले श्वासप्रश्वास मार्गलाई सफा र सफा राख्न मद्दत गर्छ।
• शक्ति र सहनशक्ति निर्माण गर्छ
च्यवनप्राशले समग्र शक्ति र ऊर्जा बढाउँछ। यसले शरीरको प्राकृतिक प्रतिरोधलाई सुधार गर्छ र शरीरलाई समग्र शक्ति र जीवन शक्ति प्रदान गर्दछ।
• छाला सुधार्न जान्छ
च्यवनप्राशले कोशिकाको बुढ्यौलीमा ढिलाइ गर्छ र छालालाई फ्री रेडिकलको क्षतिबाट जोगाउँछ यसका साथै यसमा पाइने अमला, घिउ र मह पनि स्वस्थ छालालाई बढावा दिनका लागि फाइदाजनक हुन्छ।
डाबर च्यवनप्रास कसरी र कहिले खाने ?
डाबर च्यवनप्राश एक सुरक्षित आयुर्वेदिक सूत्र हो जुन सबै उमेर समूहका मानिसहरूले उपभोग गर्न सक्छन् – साना बालबालिकादेखि वृद्धसम्म । ३ वर्षभन्दा माथिका बालबालिकाका लागि दैनिक १ चम्चा डाबर च्यवनप्राश सिफारिस गरिन्छ । वयस्कहरूको लागि: १ चम्चा डाबर च्यवनप्राश दिनको दुई पटक सिफारिस गरिन्छ। १ चम्चा दिनमा दुई पटक लिनु पर्छ – एक पटक बिहान र एक पटक बेलुका। डाबर च्यवनप्रास सिधै सेवन गर्न सकिन्छ र तातो दूध वा पानीमा मिसाएर पनि खान सकिन्छ ।
( एडभोटोरियल )
